آب:
از ایستاده آب خوردن در شب بپرهیزید که باعث دردی می شود که درمان نداشته باشد.
آب باران:
آب باران بنوشید که بدن را پاکیزه نموده و بیماری ها را دفع نماید.
آب سرد:
تطهیر با آب سرد بواسیر را قطع می کند.
آفتاب:
اگر خواستید در آفتاب بنشینید پشت به آن بنشینید، زیرا آفتاب بیماری درون را ظاهر می سازد.
آویشن:
آویشن پرزهای معده را تقویت کرده و سالم نگه می دارد.
ادرار:
بول کردن در حمام باعث فقر و پریشانی است.
اسپند:
ریشه ی اسپند شادی آور و در ساقه و برگ آن درمان هفتاد و دو بیماری وجود دارد .
اشک:
خوردن عدس دل را نازک می کند و اشک را جاری می سازد.
اعصاب:
خوردن به قلب را قوت بخشد و معده را پاکیزه نماید و اعصاب را خوانا سازد و ترس را از دل می زداید.
انار:
به کودکان خود انار دهید تا زودتر به سخن آیند.
انجیر:
خوردن انجیر انسدادها را نرم می کند و برای باد قولنج مفید است , در روز از آن بسیار ولی در شب اندک بخورید.
اندوه:
شستن لباس غم و اندوه را می زداید.
انگور:
انگور هم قاتق است و هم میوه و هم غذا و هم شیرینی است.
بادرنجبویه:
بادرنجبویه سده را می گشاید و اشتهای به غذا آورد و سل را برطرف سازد و به هضم غذا کمک کند.
بخور کردن:
بخور کردن موجب سلامتی سر (از بیماری) است و بدن را از درون پاک می کند و انواع بیماری سر را از بین می برد.
بدن:
حجامت بدن را سالم و خرد را استوار می سازد.
بلغم:
ریشه ی ترب بلغم را قطع و غذا را هضم نماید.
بنفشه:
حرارت تب را به بنفشه و آب خنک بشکنید که گرمای آن از گرمای جهنم است.
بوی دهان:
جویدن کندر دندان ها را محکم و بلغم را دفع می کند و بوی دهان را از بین می برد .
به:
خوردن به قلب ضعیف را تقویت می نماید و معده را پاک و دل را قوی و ترسو را شجاع و کودک در رحم را زیبا می سازد.
بهداشت فردی:
امیر المومنان (علیه السلام) دستمالی داشت که پس از وضو ساختن روی خود را
بدان خشک می کرد سپس آن را به میخی می آویخت و کسی جز او به آن دست نمی زد.
بیماری:
خوراکت را کم کن تا بیماری ات کم شود.
بینی:
روغن بنفشه در بینی بچکانید که حضرت رسول (صل الله) فرمود: اگر مردم فواید این روغن را بدانند آن را سر می کشیدند.
پرخوری:
پرخوری بدن را بدبو کند و از زیرکی جلوگیری کند.
پرندگان:
از خوردن پرندگانی که سنگدان و چینه دان و خار پا ندارند و پرندگانی که سلاحشان ناخنشان می باشد بپرهیزید.
پوست:
استعمال نوره (جهت زدایش موی زاید) پوست بدن را پاکیزه و منافذ آن را باز می کند.
پیری:
چهار چیز موجب پیری زودرس می گردند: خوردن گوشت مانده و نشستن در جای
نمناک و از پله ها بسیار بالا و پایین رفتن و با پیرزن نزدیکی نمودن.
تب:
عناب تب را برطرف می سازد.
تند خویی:
کسی که دوست دارد کمتر خشمگین گردد از گوشت دراج بخورد.
چاشت:
هر که خواهد عمرش طولانی باشد چاشت را بامداد بخورد.
چشم:
دست شستن پیش از غذا خوردن و بعد از آن چشم را جلا می دهد.
حسد:
حسد دل را بیمار نموده و اندوه شدید می آورد.
ختنه:
در ختنه کردن فرزندانتان شتاب کنید که برایشان پاک تر است.
خرما:
خرما بخورید که در آن درمان دردها است.
خطمی:
شستن سر با خطمی چرک ها را می زداید و جانوران موجود در آن را نابود می کند.
خواب:
پرخوری و بسیار خوابیدن بدن را تباه سازد و زیان به بار آورد.
خوره:
در حمام آجر و سفال بر پای خود نسایید که مورث خوره است.
دارو:
نوشیدن دارو برای بدن مانند صابون است برای لباس , آن را تمیز می نماید ولی کهنه اش نیز می کند.
شانه کردن:
ایستاده شانه کردن باعث فقر و پریشانی می گردد.
کفش:
نیکو انتخاب نمودن کفش به سلامتی بدن و نیز به طهارت در نماز کمک می کند.
همزمان با چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، در حوزه اقتدار دفاعی دستاوردهای بسیاری را در کشور شاهد هستیم و با توجه به اینکه تحت شدیدترین تحریمهای بین المللی قرار داشتیم اما موتور محرک علم و فناوری کشور از کار نیفتاده است.
به گزارش ایسنا، در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در خصوص دستاوردهای حوزه اقتدار دفاعی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
برخورد حضرت علی علیه السلام با منافقین جکونه بود؟
امام علی علیه السلام در دوران خلافتش با دو دسته عالمان منافق و سیاستمداران دورو روبرو بود و هر دو دسته را افشا کرد و از مردم خواست که آنان را بشناسند و همان گونه که قرآن از مسلمانان خواسته، با آنان دوستی نورزند (1)؛ آنان را دشمن قطعی و حتمی خود بدانند (2)؛ همواره از آنان مانند شی ء نجس و پلید، اعراض و اجتناب کنند (3) و با امر به معروف و نهی از منکر، بینی منافقان را به خاک بمالند (4). خطبه بلند حضرت در نهج البلاغه در بیان ویژگی های منافقان، شامل چنین تحذیر و هشداری است (5)، و تمثیل منافق به درخت «حنظل» برای شناساندن منافق و ویژگی های او به مردم است: «مثل منافق، مانند درخت حنظل است که برگ هایش سرسبز ولی طعم آن تلخ است. (6) » در سخنی جامعه شناسانه، وجود منافقان عالم نما را گوشزد می کند و می فرماید: شما در عصری هستید که گوینده به حق، اندک و زبان به راستی ناگشاده و ملازم حق خوار است. اهل آن همگی سازشکار و جوانشان تندخو و پیرشان گنهکار و عالمشان منافق و نزدیکشان، بیرون رونده اند. کهتر ایشان، مهترشان را بزرگ نمی دارد و توانگرشان از فقیرشان دستگیری نمی کند. (7) ».
از نظر تاریخی می توان مصداق هایی همچون ابوموسی اشعری و عبدالله بن عمر را در نظر آورد و برخورد منافقانه ابن عمر را در بیعت نکردن و خیانت ابوموسی اشعری را در یاری نرساندن به امام در جنگ جمل به یاد آورد (8) امام در نامه اش به محمد بن ابی بکر، هنگامی که او را به جانب مصر روانه می کند، از همین منافقان برحذرش می دارد و آن را بر هشدار پیامبر مبتنی می کند که فرمود: «من بر امتم از مؤمن و مشرک نمی ترسم؛ چه، مؤمن را خداوند با ایمانش باز می دارد و مشرک را خدا به سبب شرکش قلع و قمع می کند. بلکه من از آن که در درون منافق و به زبان عالم می نماید، می ترسم. آنچه [نیکو] می دانید، می گوید و آنچه منکر می دانید، می کند. (9) » امام همچنین در وصیتش به کمیل که افزون بر کمالات اخلاقی و عرفانی، مدتی ولایت « هیت » را در شمال غربی انبار به عهده داشت (10)، فرمان می دهد از منافقان بپرهیزد و با خائنان مصاحبت نکند (11) نیز به فردی از شیعیانش می فرماید: «بکوش تا زیر بار احسان منافقی نروی. (12) »
بیانات مقام معظم رهبری در خصوص دهه فجر
1 |
بحمدالله در آستانه دهه چهارم پیروزی انقلاب، ملت ایران با نشاط، با آمادگی، جوان ها با انگیزه کامل آن نسل زنده پرشور انقلابی امروز در میدان هستند. ( خطبه های نماز عید سعید فطر ) |
2 |
جشن و مراسم روز 22 بهمن برای ما جزء حساس ترین و پر معناترین جشنها و مراسم است و ما به این جشن، تنها به صورت یک جشن ملی نگاه نمی کنیم؛ بلکه بزرگداشت 22 بهمن را به معنای اصرار در مواضع ملت ایران می بینیم. ما با بزرگداشت این روز به دنیا اعلام می کنیم که مواضع ملت ایران همان مواضعی است که در روز 22 بهمن داشتیم. |
3 |
دهه فجر، مقطع رهایی ملت ایران است. |
4 |
دهه فجر،جزء رشحات اسلام است. |
5 |
این انقلاب متکی به دین است. |
6 |
ما در تاریخ واقعاً مثل دهه فجر نداریم. حتی اسلام با آن عظمت ، در دهه فجر برای ما اثر بخشید. |
7 |
انقلاب اسلامی با اتکا به قدرت مردم، آسیب ناپذیر است. |
8 |
پایبندی به اصول اسلام، رمز قدرت و قوت انقلاب است. |
9 |
دهه فجر، در حقیقت مقطع رهایی ملت ایران و آن بخشی از تاریخ ماست که گذشته را از آینده جدا کرده است. |
10 |
قدرت های جهانی بدانند هرچه مبارزه با جمهور ی اسلامی را بیشتر ادامه دهند، شکستشان بیشتر خواهد شد. |
11 |
دستاورد دیگر انقلاب ما، پیدایش انگیزه های اسلامی عمیق در سراسر دنیای اسلام است. |
12 |
این ایام فجر حقیقت ملی ما بوده و به این اعتبار، بزرگترین عید ملت ماست. |
13 |
این که در جنوب لبنان و فلسطین اشغالی، زن و مرد و کودک در مقابل با عوامل ظلم و ستم مبارزه می کنند، ناشی از قدرت اسلام و از برکات انقلاب اسلامی و انقلاب درآینده، قلب های جهانی را تسخیر پیام خود خواهد ساخت. |
14 |
هر روزی که از عمر این انقلاب الهی و مردمی می گذرد، اصالت آن و هماهنگی آن با جریان عظیم قوانین آفرینش بیشتر آشکار می شود. |
15 |
دهه انقلاب آیینه ای است که خورشید اسلام در او درخشید و به ما منعکس شد. |
16 |
دردهه فجر اسلام تولدی دوباره یافت و این دهه در تاریخ ایران، نقطه ای تعیین کننده و بی مانند به شمار می رود. |
17 |
ملت بزرگ ایران به خاطر صبر و ایمان، به پیروزی دست یافت. |
18 |
انقلاب اسلامی اکنون راه خیانت ها، تجاوزات، و بی شرمی های دشمنان را بسته است. |
19 |
22 بهمن روز تجدید عهد با اسلام، انقلاب و ادامه راه روشن امام ( ره ) است. |
20 |
جمهوری اسلامی متکی به یک ملت مؤمن، سرافراز، اصل و ریشه دار است. |
21 |
انقلاب اسلامی در مرزهای ایران محصور نخواهد شد. |
22 |
ملت مسلمان ایران، با انقلاب کبیر خود در عصر حاضر، به ثمرات بزرگ و محبوب همه انسان ها و ماندگار در تاریخ دست یافت. |
23 |
دهه فجر آنچنان باید برگزار شود که ابعاد گوناگون انقلاب از جمله اسلامی بودن آن در این مراسم نشان داده شود. |
24 |
وحدت، کلید موفقیت و رمز پیروزی انقلاب اسلامی در مرزهای ایران محصور نخواهد شد. |
25 |
دهه فجر، دهه تجدید عهد و میثاق ملت ما با انقلاب است. |
26 |
دهه فحر، تجسم اراده و عظمت امام بزرگوار ماست. |
27 |
دهه فجر، مظهر آن شکوه و عظمت و فداکاری ملت ایران است. |
28 |
امروز بیداری اسلامی در کشورهای گوناگون و بیداری روح معنویت در سراسر جهان، مرهون انقلاب اسلامی است. |
29 |
این ملت، حقیقت انقلاب را به وجود آورد و نظام جمهوری اسلامی، تجسم انقلاب است. |
30 |
امروز بیداری اسلامی در کشورهای گوناگون و بیداری روح معنویت در سراسر جهان، مرهون انقلاب اسلامی است. |
امشب، کودکی خواهد خندید که عدالت را تفسیری عاشقانه خواهد کرد و کسی سکوت کعبه را خواهد شکست که روزی بر بلندای شانههای خورشید، با تبر معرفت، بتهای زمانه را خواهد شکست.
به گزارش ایسنا، بنا به نوشته مورخین، در سیزدهم رجب سال 30 عام الفیل، حادثه بس عجیبی رخ داد که هرگز در تاریخ بشریت سابقه نداشته و بعد از آن نیز تکرار نشده است و در این روز حضرت علی (ع) در خانه خدا متولد شدند. پدر آن حضرت ابوطالب فرزند عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف (عموی پیامبر(ص)) و مادرش هم فاطمه دختر اسد بن هاشم بود. بنابراین امام علی(ع) از هر دو طرف هاشمی نسب است.
القاب مشهور آن حضرت " اسدالله، مرتضی، امیرالمؤمنین و اخو رسولالله" بوده و کنیههای ایشان نیز "ابوالحسن و ابوتراب" است.
به دنیا آمدن امیرمومنان علی علیه السلام در درون خانه خدا فضیلتی است که
محدثان شیعه و دانشمندان علم انساب آن را در کتابهای خود نقل کردهاند و در
میان دانشمندان اهل تسنن گروه زیادی به این حقیقت، تصریح و آن را یک فضیلت
بینظیر خواندهاند که به نمونههایی از آن اشاره میشود؛
* محمد مالکی میگوید: «وُلِدَ بِمکَّةَ الْمُشَرّفَةَ داخِلَ
بَیْتِ الْحَرامِ فی یَوْمِ الْجُمعَةِ الثَّالِثَ عَشَرَ مِنْ شَهْرِاللّه
رَجَبِ سَنَةِ ثَلاثینَ مِنْ عامِ الْفیلِ... وَلَمْ یُولَدْ فِی
الْبَیْتِ الْحَرامِ قَبْلَهُ اَحَدٌ سِواهُ، وَهِیَ فَضیلَةٌ خَصَّهُ
اللّه تَعالی بِها اِجْلالاً لَهُ وَاِعْلاءً لَمَرْتَبَتِهِ وَاِظْهارا
لِکَرامَتِهِ؛علی در داخل خانه خدا در مکه، روز جمعه سیزدهم ماه خدا، رجب
سال سی از عام الفیل به دنیا آمد... قبل از او کسی در داخل خانه خدا به
دنیا نیامده بود و این ولادت فضیلتی است که خدای بلند مرتبه علی علیه
السلام را به آن اختصاص داده است، برای تجلیل او و بالا بردن مرتبه او و
آشکار نمودن کرامت و بزرگواری او».
* حاکم نیشابوری میگوید: «ولادت علی در داخل کعبه به طور تواتر به ما رسیده است.» تاکنون کسی به این فضیلت دست نیافته است.»
سعید بن جبیر از یزید بن قعنب نقل نموده که من با عباس بن عبدالمطلب و
گروهی از فرزندان عبدالعزی در مقابل خانه خدا نشسته بودیم که ناگهان فاطمه
دختر اسد مادر امیرالمومنین که نه ماهه باردار بود و درد زایمان او را
گرفته بود، ظاهر شد، «فَقالَتْ رَبِّ اِنّی مُؤمِنَةٌ بِکَ وَبِما جاءَ
مِنْ عِنْدِکَ مِنْ رُسُلٍ وَکُتُبٍ، وَاِنّی مُصَدّقَةٌ بِکَلامِ جَدّی
اِبْراهِیْمَ الخَلیلِ، وَاِنّهُ بَنی الْبَیْتَ العَتیقَ فَبِحَقِّ الّذی
بَنی هذَا الْبَیْتَ وَبِحَقِّ الْمَوْلُودِ الَّذی فِی بَطْنی لمّا
یَسَّرْتَ عَلَیَّ وِلادَتی؛ پس فاطمه گفت: پروردگارا! به تو و پیامبران و
کتابهایی که از طرف تو نازل شدهاند، ایمان دارم و سخن جدم ابراهیم خلیل را
تصدیق میکنم؛ او که این خانه عتیق را بنا کرد. پس به حق آن کسی که این
خانه را ساخت، و به حق کودکی که در رحم دارم، ولادت این کودک را بر من آسان
فرما!»
یزید بن قعنب میگوید: ما دیدیم که خانه خدا از پشت شکافته شد (محل مستجار)
و فاطمه داخل خانه شد و ما دیگر او را ندیدیم، و دیوار دوباره به حال اول
برگشت، به ذهن ما رسید که قفل در خانه خدا را باز کنیم، ولی باز نشد،
«فَعَلِمْنا اَنَّ ذلِکَ اَمْرٌ مِنَ اَمْرِ اللّه عَزّوجَلّ؛ پس دانستیم
که این مسئله کاری است از طرف خدای عزیز و جلیل».
حسن خلق حضرت علی (ع)
اخلاق نیکوی او زبانزد مردمان است.تا آنجا که دشمنانش که نتوانستهاند بر
او خردهای بگیرند، این صفت را عیبی برای آن حضرت برشمرده اند. یاران وی در
این باره گفتهاند: او همچون یکی از ما و در میان ما میزیست.نرم خو، و
بسیار متواضع و آسانگیر بود و با این وجود ما در برابر او مانند اسیری
بودیم که دستهایش بسته و بر بالای سرش شمشیری گرفته بودند و از هیبت او
هراس داشتیم.
گذشت امیرالمومنین علی (ع)
در بردباری و گذشت، علی از همه مردمان گوی سبقت را ربوده بود.برای اثبات
این گفته، کافی است بالاترین مراتب حلم او را به طور اعم در رفتار با اهل
جمل و به طور اخص با مروان بن حکم و عبد الله بن زبیر ملاحظه کنیم. او در
جنگ جمل بر مروان دست پیدا کرد.با آنکه این شخص از دشمنترین مخالفان علی
(ع) بود، اما حضرت علی(ع) از وی درگذشت.همچنین آن حضرت بر عبید الله بن
زبیر که یکی از سرسختترین دشمنانش بود و به علی آشکارا ناسزا میگفت، دست
یافت و او را اسیر کرد ولی وی را مورد عفو قرار داد و به او گفت: «برو!نمی
خواهم تو را ببینم.»و سخنی بیشتر از این بر زبانش نراند. سعید بن عاص نیز
پس از واقعه جمل در مکه به دست علی (ع) گرفتار آمد ولی آن حضرت به او سخنی
نگفت و از او کناره گرفت و هیچ کس از شرکت کنندگان در جنگ جمل و مردم بصره
را مورد مجازات و قهر خود قرار نداد و منادی آن حضرت در شهر ندا میداد:
«هر کس که از میدان گریخته، تعقیب نمیشود.با مجروحان کاری نیست و هیچ
اسیری کشته نخواهد شد و آن کس که سلاح خود را بر زمین گذارد امان خواهد
یافت.»و دقیقا شیوه پیامبر (ص) را در فتح مکه در پیش گرفت.
در جنگ صفین ابتدا مردم شام، راه آب را بر او و یارانش بستند و ایشان را از
دسترسی به آب بازداشتند.اما زمانی که زمام جنگ به دست حضرت علی (ع) و
یارانش افتاد، به وی گفتند: آیا آب را بر روی سپاه شام ببندیم، همان طور که
خود آنها چنین کردند؟آن حضرت پاسخ داد: خیر سوگند به خداوند«هرگز کردار
آنها را در پیش نخواهم گرفت »و پیوسته به سپاهیانش سفارش میکرد کسانی را
که از میدان کارزار میگریزند، تعقیب نکنند و مجروحی را به قتل نرسانند.
سخاوت و بخشندگی حضرت علی (ع)
او بخشندهتر از ابرهای پرباران بهاری بود و در این میدان نیز هماوردی برای
او نمیتوان سراغ کرد.شعبی در این باره گفته است: علی (ع) بخشندهترین
مردمان بود. معاویه سرسختترین دشمن آن حضرت، نیز گفته بود: اگر علی انباری
پر از زر و اتاقی انباشته از کاه میداشت، پیش از آنکه کاه را ببخشد، زر
را میبخشید.بیت المال را میرفت، در آن نماز میگزارد و میگفت: ای زرد و
ای سپید (طلا و نقره) !غیر از مرا بفریبید.
با آنکه بر همه امپراطوری اسلامی، به جز شام، فرمانروایی داشت، از خود
میراثی بر جای نگذاشت.و جز او، کس دیگری به مضمون آیه نجوا عمل نکرد.از
دسترنج خود هزار بنده را آزاد کرد و هرگز به نیازمندی پاسخ رد نگفت.
هفت ویژگی خاص امام علی (ع) از زبان پیامبر(ص)
پیامبر گرامی اسلام میفرمایند: علی جان تو هفت ویژگی داری که هیچکس این
هفت تا را ندارد. اگر هم داشته باشد تو در قله هستی و او در دامنه پس
هیچگاه به تو نمیرسد.
هفت ویژگی خاص حضرت علی (ع) از زبان پیامبر (ص) بدین شرح است:
*اولین شخصی هستی که ایمان آوردی و به دین من پیوستی؛ تو در خانه خدا به دنیا امدی این بالاترین ایمان است.
*وفادارترین شخص به عهد خدا هستی.
*در همه حال و همه جا امر خدا مهمترین چیز است.
*دارای عدالت علوی هستی.
*بصیرت قضاوت در حکومت خود داری.
*به درد مردم رسیدگی می کردی و بین هیچکس فرق نمیگذاشتی.
*در پیش خدا مقرب هستی.
اصلاح طلبی
از جـمـلـه ویـژگـیهـای حکومت امام علی(ع)، اصلاح طلبی است. وی هـنگامی به
حکومت رسید که جامعه از مسیر اصلی فاصله گرفته و از تـوحـیـد دور شـده
بود، دورانی که احادیث جدیدی به زبان پیامبر وارد دیـن شـده بود و احکام
اسلام ناب محمدی کمتر بیان میشد و بـه بعضی از احکام عمل میشد، بنابراین
هر روز از مرکز هرم دور مـیشدند تا کار به جایی کشید که اعیان و اشراف و
باندهای ثروتمـنـد در راس حـکومت قرار گرفته، ارزشهای اسلامی پایمال شده،
بـسـیـاری از تـبعیدشدگان زمان پیامبر برگشته و به حکومت رسیده بـودنـد.
آری، عـلی(ع) در چنین دورانی به حکومت رسید و چارهای جـز اصـلاح نـظام
نداشت. افرادی مانند طلحه و زبیر با او مخالفت مـیکـنند اما امام(ع) مصمم
است تا حکومت را اصلاح کند. به همین دلیل استان داران را عوض کرد و بسیاری
از کارگزاران قریش، بکر، ثـقـیـف کـه از طبقه اشراف بودند، به زیر آمدند و
طائفه همدان، حـمـیـر و حـمرإ به عنوان مسئولین نظام حکومتی امام(ع) انتخاب
شـدند. امام(ع) هم چنین در صدد برآمد تا پولهایی را که از بیت الـمـال در
زمان عثمان به افراد بذل و بخشش شده بود، پس بگیرد، از این رو بعد از بیعت
مردم با او بر منبر رفت و در این خصوص فـرمـود: (والـلـه لـو وجـدته قد
تزوج به النسإ وملک به الامإ لـرددتـه فـان فـی الـعـدل سعه ومن ضاق علیه
العدل فالجور علیه اضـیـق; به خدا قسم، اگر از بخششهای عثمان چیزی پیدا
کنم که به وسیله آن زنها ازدواج کردهاند و کنیزانی خریداری شدهاند،
الـبته آنها را میگیرم و به صاحبانش بازمیگردانم، چون که در کـار
عـدالـت برای مردم عرصهای وسیع است و هرکس از عدل بگذرد، دل تنگ میشود و
ظلم و جور او را دل تنگتر میکند.)
مـورخان مینویسند: امام علی(ع) تمام اراضی و اموالی را که پیش از او از بـیـت المال به اشراف داده شده بود، پس گرفت. امام(ع) ایـن اصـلاحـات را ضـروری مـیدانـسـت، زیـرا موجب قوام و تشیید (استواری) حکومت نوپای اسلام میشد.
منابع:
الفصول المهمة، ص12 ـ13؛ بحارالانوار، ج35، ص8.
مستدرک حاکم، ج3، ص483.
شرح قصیده عبدالباقی افندی، ص15.
مروج الذهب، ج2، ص349؛ شرح الشفاء، ج1، ص151؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج1، ص306 ـ 310.
بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، ج35، ص8، حدیث 11؛ ر.ک: خصائص
امیرالمؤمنین، للشریف الرضی، ص39؛ الغدیر، علاّمه امینی، ج6، ص22.
شروح و ترجمه های نهج البلاغه.
سـیـمـای کـارگـزاران علی ابن ابی طالب(ع)، علی اکبر ذاکری، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
تجلی امامت (تحلیلی از حکومت امیرالمومنین علی علیه السلام)، ناظم زاده قمی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
سیری در نهج البلاغه، آیت الله مطهری.
آئـیـن کـشـورداری از دیـدگـاه امـام علی(ع)، آیه الله فاضل لنکرانی.
حـکـومـت عـدالتخواهی علی ابن ابیطالب(ع)، سید اسماعیل رسول زاده.
زندگانی حضرت امیرالمومنین(ع)، سید هاشم رسول محلاتی.
بـررسـی ویـژگـیهـای حـکومت امام علی(ع)، مقصود فراستخواه، روزنامه سلام، 1373/2/4.